Van bi là gì?
Van bi (Ball Valves) là loại van có góc quay 90 độ mở đóng van để điều tiết lượng lượng của lưu chất trong đường ống khí đi qua van. Đĩa van bi là một viên bi hình tròn dạng quả bóng được làm từ kim loại đục lỗ xuyên tâm. Khi lỗ của van bi song song với dòng chảy của lưu chất van bi được mở toàn và khi lỗ van bi nằm vuông góc với dòng chảy lưu chất thì van bi được đóng hoàn toàn. Để vận hành được van bi ta có bộ phần tay gạt được gắn phía trên, khi vặn tay góc 90 độ van bi được mở hoặc đóng.
Van bi được phân loại thành: Van bi tay gạt, van bi inox, van bi đồng, van bi nhựa, van bi thép, van bi gang, van bi điều khiển điện, van bi điều khiển khí nén, van bi lắp bích, van bi lắp ren, van bi có tán, van bi 3 ngã, van bi 2PC-3PC, van bi 1 chiều, van bi miha. Kích thước từ DN15, DN20, DN32, DN40, DN50, DN65, DN80, DN100, DN125, DN150, DN200.
Ø Hình ảnh van bi:
- Các dạng van bi:
Ø CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA VAN BI:
· CẤU TẠO
Van bi có cấu gồm năm bộ phận chính:
· Thân van bi:
Thân van bi được làm từ chất liệu kim loại Inox, Đồng, Gang, Thép, Nhựa… Đây là bộ phận có chưa các chi tiết nhỏ đê lắp ghép thành van bi chính. Thân van bi có nhiều dạng khác nhau như 2 mảnh ghép lại, 3 mảnh ghép lại hay là dạng 1 mảnh. Kiểu kết nối mặt bích tiêu chuẩn JIS, BS, ANSi, DIN, kết nối ren hoặc là hàn gắn.
· Bi van (đĩa van bi):
Bi van được làm từ vật liệu thép không rỉ và có độ bền cao, chống ăn mòn rất cứng. ..Đây là bộ phần có dạng hình tròn, hình cầu được đục lỗ xuyên tâm, được cố đinh bởi zoăng và trục van. Là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với lưu chất cũng là chi tiết đóng mở van.
· Trục van bi:
Trục van bi được làm từ chất liệu thép không rỉ, độ cứng chống ăn mòn…Là bộ phận kết nối trực tiếp và truyền lực của tay hoặc thiết bị điều khiển liên kết truyền động lực cho đĩa van bi mở đóng.
· Gioăng làm kín của van bi:
Gioăng làm kín được làm từ Teflon PTFE, cao su … Là bộ phận làm kín nằm ở các vị kết nối thân van lại với nhau, trục van, đĩa van. Đây là bộ phận rất quan trọng dẫn tới sự hiệu quả khí đưa van vào vận hành.
· Tay gạt van bi:
Tay gạt dược làm từ Thép hoặc Gang… Là bộ phần dùng để thao tác đóng mở van bi. Đối với các đường kính nhỏ thì tay hoặc vô lăng (tay quay) là giải pháp tối ưu nhất. Nhưng đối với các loại van bi đường kính lớn, áp lực, áp suất cao thì bộ điều khiển khí nén hoặc bộ điều khiển điện hoạt động tốt hơn, đặc biết cho các hệ thống tự động hóa.
- Đặc tính van bi dạng floating:
- Đặc tính van bi dạng trunnion:
- Van bi dạng bore:
Hình ảnh cấu tạo của van bi:
· NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG:
Nhìn chung van bi có cơ chế hoạt động khá đơn giản, ngay cả khi được vận hành bằng hệ thống điều khiển khí nén hoặc điều khiển điện. Trục van được tác động từ tay gạt hoặc thiết bị chuyền động xoay góc 90 độ đĩa van bi song song với lưu chất hiện tượng mở xảy ra tại cửa van bi và ngược lại khi trục van được xoay góc độ đĩa van bi vuông góc thân van hiện tượng đóng van bi xuất hiện.
- Sử dụng van bi:
Ø Phân loại van bi:
Dựa vào hình dạng, chức năng, kiểu kết nối chúng ta có những loại van bi sau:
VAN BI LẮP REN :
Van bi lắp ren là loại van được làm từ inox, đồng, nhựa, thép. Bộ phận tay gạt dùng để mở đóng van điều tiết lưu lượng. Phần bi van xoay 90 độ cho phép van mở hoặc đóng. Van bi ren được lắp cho đường ống có kích thước từ DN15, DN20, DN25, DN32, DN40, DN50. Van bi ren thường được lắp cho các hệ thống nhỏ có độ kín cao, chịu được áp lực áp suất lớn.
VAN BI LẮP BÍCH :
Van bi lắp bích là loại van được thiết kế từ chất liệu inox, nhựa, thép, gang. Đươc lắp cho các đường ống kết nối với mặt bích các tiêu chuẩn JIS, BS, DIN, ANSI. Đường kính từ DN50, DN65, DN80, DN100, DN125, DN150, DN200. Các vị trí lỗ ốc được định vị lắp với bu lông đai ốc vào mặt bích của đường ống chắc chắn.
VAN BI ĐIỀU KHIỂN ĐIỆN :
Van bi điều khiển điện là loại van được vận hành tự động nhờ động cơ điện điều khiển cho phép van mở đóng thay thế con người làm việc. Được làm từ nhiều vật liệu khác nhau như inox, gang, thép, nhựa. Van bi điện được ứng dụng rộng rải cho các hệ thống tự đống hóa, các hệ thống khép kín đặc biệt, các môi trường hóa chất. Kích thước từ DN15 – DN200 cho kiểu lắp ren và lắp bích.
VAN BI ĐIỀU KHIỂN KHÍ NÉN :
Van bi điều khiển khí nén là loại van được vận hành bằng hệ thống khí nén điều khiển tác động lên trục van cho phép van mở đóng do áp lực khí nén. Van được thiết kế inox, gang, thép, nhưa, đồng. Được đánh giá là dòng van tự động hóa có đặc điểm đóng mở rất nhanh khoảng 2s. Kích thuóc sản phẩm từ DN15 – DN200.
Ø Thông số kỹ thuật van bi:
– Kích thước:
+ Kết nối ren: 15A – 50A
+ Kết nối bích: 50A – 200A
– Tiêu chuẩn mặt bích: JIS, DIN, ANSI, BS
– Chất liệu van:
+ Thân van: Inox201, 304, 316, Gang dẻo, Thép cacbon, Nhựa PVC – UPVC – CPVC – PDVC
+ Gioăng làm kín: Teflon, Cao su, PTFE
– Áp lực làm việc: 16Kg
– Nhiệt độ: -10 độ C ~ 180 độ C
– Vận hành: tay gạt, thiết bị điều khiển
Môi trường: nước, khí, dầu, gas, hóa chất
– Xuất xứ: Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc, Malaysia, Nhật Bản
Ø Ứng dụng van bi:
Van bi thường được sử dụng cho các hệ thống hơi nóng lạnh, khí nén oxi, hệ thống đường ống hóa chất, áp suất. Với thiết kế sử dụng dễ dàng và đảm bảo duy trì hoạt động trong điều kiện áp lực cao, nhiệt độ cao. Đối với các hệ thống của nhà máy khi sử dụng van bi thì chi phí thấp có tuổi thọ cao. Để một hệ thống hoàn toàn được chạy vận hành ổn định, an toàn thì nên chọn loại van bi chất lượng cao quyết định hoạt toàn sự thành công của cả hệ thống.
Ngoài ra, van bi được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta và có thể không được chú ý. Ví dụ, có những van bi ở đường ống dẫn nước cho bồn rửa, các vòi nước, bên trong máy giặt, máy rửa bát đĩa, lò sưởi khí đốt, tủ lạnh v.v. Các loại ngành công nghiệp sử dụng van cho sản phẩm của họ. Các ngành công nghiệp này bao gồm điện tử, điện, ô tô, in ấn, nhựa, hàng dệt, kim loại, y tế, hoá chất và thực phẩm. Các ngành công nghiệp sử dụng van bi thường có nhu cầu hỗ trợ áp suất cao và nhiệt độ vượt quá 480 độ. Van bi được đơn giản hóa để vận hành và sửa chữa được thực hiện một cách dễ dàng mà không bị gỡ bỏ khỏi đường ống.
Van bi được ứng dụng trong các nhà máy:
– Nhà máy sản xuất: Nước, bia, rượu, sữa, nước giải khát, nước sinh hoạt, nước thải, hóa chất, dược phẩm, thực phẩm
– Nhà máy môi trường: Hệ thống xứ lý nước, hệ thống tưới tiêu, hệ thống cung cáo nước sạch.
– Nhà máy hóa chất, dầu, xăng,
– Nhà máy lò hơi, nhiệt hơi, nồi hơi
– Nhà máy điện hạt nhân…
Ø Ưu điểm và nhược điểm van bi:
1. ƯU ĐIỂM
Van bi có ưu điểm là đóng mở khá nhanh, cấu tạo tổng quát chịu được áp lực cao, nhiệt độ cao. Khi vận hành lưu chất đi qua không bị vật cản và hướng dòng chảy lưu chất không hệ bị đổi nên chống được khả năng mài mòn. Với thiết kế từ các vật liệu tốt van bi hoạt động bình thường dù không vận hành ở thời gian dài. Do vậy tuổi thọ van bi được đánh giá cao.
Van bi sửa chưa, thay thế, tháo lắp rất dễ dàng. Chịu được áp lực lên đến 500bar nhiệt > 500 độ C. Giá thành rẻ, đa dạng, dầy đủ kích thước.
. NHƯỢC ĐIỂM
Van bi không dùng cho việc điều tiết lưu lượng vì thiết kế không phù hợp như dạng van bướm. Viên bi van sẽ bị nứt nếu lưu chất bị đóng băng, nhiệt độ cao sử dụng liên tục.
Van bi không nên sử dụng cho lưu chất bẩn do bi quay liên tục trên đệm làm kín, sau một thời gian làm việc thường xuất hiện các vết xước dẫn đến một thời gian van bi bị hở rò rỉ lưu chất ra ngoài.
